Wstęp

Nasi ojcowie i pradziadowie czcili Najświętsze Serce Pana Jezusa, oddawali Mu cześć, poświęcali Mu siebie, swoje rodziny, parafie. Te wszystkie pokolenia Polaków, naszych poprzedników, łączyły swo­je życie i nadzieje z Sercem Jezusa. Nabożeństwo do Bożego Serca było mocno związane z pobożnością ludu polskiego. Wyrazem głę­bokiego przeżywania tego nabożeństwa było czterokrotne poświę­cenie naszej ojczyzny Sercu naszego Zbawiciela: w 1920, 1921, 1951 i 2021 roku. Gdy nasi biskupi zawierzali losy naszej ojczyzny Sercu Pana Jezusa, pamiętali o słowach bł. Piusa IX: „Ratunku dla świata należy szukać w Sercu Jezusa i w oparciu życia społecznego na pra­wie miłości”.

Święty Jan Paweł II powtarzał, że Polska jest drugą ojczyzną kul­tu Serca Pana Jezusa. Pierwszą jest Francja, gdyż to w Paray-le-Monial, w klasztorze Sióstr Wizytek św. Małgorzata Maria Alacoque miała objawienia Serca Jezusowego. Stamtąd to nabożeństwo roze­szło się na cały świat. Jednak to polscy biskupi przyczynili się do zatwierdzenia i ustanowienia liturgicznego święta Najświętszego Serca Pana Jezusa przez papieża Klemensa XIII w 1765 roku. Wy­słali oni bowiem do Stolicy Apostolskiej specjalny Memoriał, w któ­rym przedstawili racje teologiczne i historyczne za ustanowieniem takiego święta. Dlatego słusznie Polska nazywana jest drugą ojczy­zną kultu Serca Pana Jezusa.

Drugim powodem noszenia tego tytułu była pobożna praktyka czczenia tego Serca istniejąca w Polsce, poczynając od Średniowie­cza. Wielu mistyków i ascetów odkrywało Najświętsze Serce Jezu­sa podczas medytacji i rozważań życia Zbawiciela, a zwłaszcza Jego bolesnej męki i śmierci na krzyżu oraz przebicia na Kalwarii Jezu­sowego boku, z którego wypłynęła krew i woda. Na szczególną uwa­gę zasługują polscy teologowie z XVII i XVIII wieku, którzy kultowi Serca Jezusowego poświęcili wiele uwagi i miejsca. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje o. Kasper Drużbicki SJ żyjący w latach 1590-1662. Znana jest jego książeczka poświęcona temu kultowi Meta cordium Cor Jesu.

Potwierdzeniem tej prawdy, że Polska poprzez wieki szczegól­nie czciła Boskie Serce Jezusa, są słowa św. Jana Pawła II wypowie­dziane w czasie pielgrzymki w Zakopanem w 1997 roku: „Kościół w Polsce miał wielki wkład w starania o wprowadzenie uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa do kalendarza liturgicznego. Był to wyraz głębokiego pragnienia, aby wspaniałe owoce, jakie przy­niosła ta pobożność, pomnażały się w życiu wiernych w całym Ko­ściele. I tak też się dzieje. Jakże winniśmy wdzięczni być Bogu za wszystkie łaski, których doznajemy za sprawą Serca Jego Syna”.

Na początku XXI wieku, gdy przypominamy sobie historię Pol­ski i Kościoła, a zwłaszcza czasy rozbiorów i niewoli, to musimy stwierdzić, że nasi ojcowie i pradziadowie siłę do przetrwania czer­pali z Serca Jezusowego i całkowitego zaufania Mu. Możemy dzi­siaj powiedzieć, patrząc na nasze dzieje, że Polska była „zachowana” w Sercu Jezusa. Przeżywane ponowione poświęcenie naszej ojczy­zny w 2021 roku było przypomnieniem tej wielkiej roli tego na­bożeństwa, a równocześnie jest dla wiernych Kościoła w Polsce, a szczególnie dla nas sercanów, zadaniem, które teraz powinniśmy realizować w naszej pracy duszpasterskiej. Jednak pierwszym na­szym zadaniem jest życie na co dzień duchowością Bożego Serca. „Aby dziś prowadzić ewangelizację, trzeba uznać, że Serce Chry­stusa jest sercem Kościoła. To On wzywa do nawrócenia i do po­jednania. To On prowadzi drogą błogosławieństw serca czyste i spragnione sprawiedliwości. To On jest twórcą braterskiej wspól­noty członków jednego Ciała. To On zleca nam misję. Zażyłość z Sercem Jezusa sprawia, że serce człowieka otwiera się na cały świat” - uczył św. Jan Paweł II.

1.   Poświęcenie Polski w 1920 roku

Nasz naród w niełatwych momentach swojej historii szukał po­mocy w nabożeństwie do Serca Pana Jezusa. Tak było w czasie za­borów czy w bardzo trudnej i dramatycznej sytuacji w 1920 roku. W tym roku wydawało się, że wojska bolszewickie zdobędą War­szawę i podbiją cały kraj. Wtedy Episkopat Polski, zebrany na Jasnej Górze 27 lipca 1920 roku pod przewodnictwem prymasa Polski kard. Edmunda Dalbora, dokonał uroczystego oddania i poświęce­nia całego narodu i kraju Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Nasi pasterze szukali ratunku dla ojczyzny w Sercu Pana Jezusa, które­mu oddali Polskę. I wiemy, że się nie zawiedli. Po niecałych trzech tygodniach od tego aktu wydarzył się Cud nad Wisłą. W ten sposób Polska i cała Europa zostały uratowane. W tym akcie poświęcenia, wypowiedzianym uroczyście na Jasnej Górze, zawarte było zobo­wiązanie: „My, biskupi polscy, idąc śladem poprzedników naszych, którzy pierwsi uprosili zaprowadzenie Mszy Świętej do Twego Ser­ca, przyrzekamy Tobie, w tej uroczystej chwili, ze będziemy szerzyli wśród wiernych, a zwłaszcza w Seminariach Duchownych, nabo­żeństwo do Boskiego Serca Twego i zachęcali rodziny, aby się po­święcały Twojemu Sercu”. Tego samego dnia biskupi polscy oddali także cały naród Matce Najświętszej i obrali Ją za Królową Polski.

W związku z tym oddaniem Polski Sercu Pana Jezusa papież Benedykt XV przysłał list, w którym napisał: „Nic stosowniejsze­go nie mogliście podjąć celem naprawienia zła naszych czasów, jak ulegając zachętom papieskim ojczyznę Waszą poświęcić Najświęt­szemu Sercu Jezusowemu i Jego kult święty w narodzie rozszerzać coraz więcej i więcej. Zaiste powzięliście zamiar najpożyteczniej­szy jak nigdy: cóż bowiem można wynaleźć zbawienniejszego w tym przewrocie wszechrzeczy, jak wzmożenie miłości Pana Jezu­sa, który stanowi obronę i mocną podstawę każdej Rzeczypospoli­tej, który usiłuje wołać i ochładzać przede wszystkim pracujących i obciążonych”.

Te wydarzenia z 1920 roku są dla nas nauką, że w naszej pol­skiej pobożności zawsze należy łączyć nabożeństwo do Matki Bożej z nabożeństwem do Serca Pana Jezusa. Zawsze bowiem pamięta­my o tym, że „do Jezusa idzie się przez Maryję”. Pamiętajmy o tym, że Polska zawsze była wierna Bogu i ojczyźnie. Była wierna Bogu i człowiekowi. A uczyła się tego od Serca Jezusowego i Maryi, Matki Bożej. Do pięknej tradycji chrześcijańskiej w naszej ojczyźnie nale­ży nabożeństwo do Bożego Serca z pobożnie przeżywanymi pierw­szymi piątkami miesiąca oraz poświęceniem osobistym i rodzin Sercu Zbawiciela. Oby te piękne tradycje religijne były podtrzymy­wane, aby każdy czerpał z nich potrzebne łaski na drodze swego życia.

2.   Poświęcenie Polski w 1921 roku

Poświęcenie Polski w 1920 roku dokonane zostało na Jasnej Gó­rze przez samych biskupów bez obecności władz państwowych i wiernych. Było ono przede wszystkim wielkim aktem zawierzenia i błagania: „Panie, ratuj nas, bo giniemy. I jak niegdyś, wyciągnąw­szy prawicę, jednym słowem uspokoiłeś burze, tak oddal, Panie, te­raz od nas grożące nam niebezpieczeństwo”. Natomiast uroczyste ponowienie tego poświęcenia naszej ojczyzny Bożemu Sercu mia­ło miejsce 3 czerwca 1921 roku w Krakowie z okazji konsekracji bazyliki Serca Jezusowego przy ulicy Kopernika. Gdy cudownie ominęła nas niewola bolszewicka dzięki Cudowi nad Wisłą, nasi bi­skupi postanowili ponowić poświęcenie Polski Bożemu Sercu, zło­żone na Jasnej Górze 27 lipca 1920 roku. Tym razem dokonali tego uroczyście, w imieniu całego narodu, w obecności prezydenta Rze­czypospolitej, premiera, rządu, ministrów, wojska i policji, władz państwowych i samorządowych oraz wielkiej rzeszy ludzi. To nowe poświęcenie było zawarciem nowego przymierza narodu z Jezusem Chrystusem.

Świątynia Serca Jezusowego w Krakowie została wybudowana w latach 1900-1921 wysiłkiem wiernych całego narodu, najczęściej wdowim groszem Polaków spod trzech zaborów. Jest ona wotum narodu polskiego dla Najświętszego Serca Jezusowego za odzyska­nie niepodległości. Uroczystości poświęcenia tej świątyni trwały od 28 maja do 3 czerwca 1921 roku. Na tę uroczystość został zapro­szony cały Episkopat Polski i wielu dostojników kościelnych oraz świeckich. Po poświęceniu tej świątyni kard. Edmund Dalbor - prymas Polski - w otoczeniu biskupów i tysięcy wiernych poprowa­dził procesję z Najświętszym Sakramentem z nowo konsekrowanej świątyni na Mały Rynek w Krakowie. I tam uroczyście poświęcił naszą ojczyznę Bożemu Sercu.

Uroczystość ta została w ten sposób opisana w „Posłańcu Ser­ca Jezusowego”: „Jak Kraków Krakowem, nie widziano nigdy pro­cesji tak ogromnej i tak przedziwnie pięknej. Z pogodnego nieba świeciło jasno zachodzące słońce, igrając ze złotem szat kapłańskich i z barwnymi strojami tłumu; okna i bramy ulic, przez które prze­chodził pochód, ozdobione były tysiącem wstęg i sztandarów, dy­wanów i obrazów; bruk zaścielony kwiatami i zielenią, długi szereg biało ubranych dzieci; cały nastrój olbrzymich tłumów był tak po­ważny i uroczysty, jakby czuli wszyscy, że zbliża się chwila pełna ła­ski, która zostanie na zawsze zapisana w życiu narodu”.

Szczytowym punktem tego całego nabożeństwa było oddanie całego narodu Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Po kazaniu wy­głoszonym przez biskupa lubelskiego, ks. Mariana Fulmana, któ­ry „wśród głębokiej ciszy zebranych Tłumów mówił głosem tak doniosłym, że słychać go było w każdym zakątku placu, a mówił z wielką powagą o miłości Bożego Serca i naszych względem Niego obowiązkach, przygotowując lud do tego, co miało być najważniej­szym aktem całego obchodu - do poświęcenia Polski Sercu Zba­wiciela. Po skończonym kazaniu ksiądz Prymas powstał z tronu i ukląkł na stopniach ołtarza. Uklękli też wszyscy biskupi wraz z du­chowieństwem, i upadł na kolana lud zebrany. Kiedy zaś całą rzeszę ogarnęła cisza pobożnego skupienia, nadeszła chwila, której dawno pragnęło Boże Serce, i wszyscy Jego wierni w Ojczyźnie czcicie­le. Ten, któremu kiedyś przysługiwało prawo koronowania naszych królów, ks. Kardynał Prymas w długim i pięknym akcie poświęce­nia obwołał uroczyście Zbawiciela najwyższym Panem całej Polski.

W akcie poświęcenia zawarte jest nie tylko zawierzenie naszej ojczyzny Bożemu Sercu, ale także znajduje się religijno-społeczny program pracy duszpasterskiej Kościoła. Program ten Kościół re­alizował w okresie międzywojennym. Biskupi w imieniu całego na­rodu wypowiedzieli to w Krakowie: „Niech ci, co rządzą, w Imię Twoje władze sprawują; ustawy nasze niech będą świętego prawa Twego odbiciem; wojsko nasze niech Twym znakiem strzeże granic Ojczyzny; wiedza niech od Twej prawdy światła zapożycza i Cie­bie publicznie niech wyznaje; życie nasze całe, i społeczne, i ro­dzinne, niech Twym duchem się napoi i na zasadach Twoich się oprze! Usuń spomiędzy nas to wszystko, co prawdzie i łasce Twojej się sprzeciwia, otwórz oczy zaślepionych, ulecz chore serca, obmyj to, co oczyszczenia potrzebuje, weź nas w opiekę przed wrogiem postronnym i przed naszą własną słabością, podbij nas pod świętą władzę Twej miłości, bo Twoi jesteśmy i do Ciebie należeć chcemy”.

3.   Poznański Pomnik Wdzięczności

Wyrazem wdzięczności wobec Bożego Serca za odzyskanie nie­podległości był pomnik Najświętszego Serca Jezusowego w Pozna­niu, zbudowany z ofiar wszystkich Polaków. Został on uroczyście poświęcony w 1932 roku przez kard. Augusta Hlonda - prymasa Polski. Pomysł budowy tego monumentu zrodził się w 1920 roku na Zjeździe Katolickim w Poznaniu zwołanym przez Ligę Kato­licką. Właściwa budowa została zapoczątkowana w połowie 1930 roku. Zjednoczyła ona cały naród. Wszyscy zbierali ofiary na ten cel. Z przekazanej przez matki Poznania złotej biżuterii wykonano złote serce Pana Jezusa. Stanął w centrum Poznania - tam, gdzie do 1918 roku stał spiżowy pomnik kanclerza Ottona von Bismarcka, inspiratora brutalnej polityki germanizacyjnej. W tym roku Pola­cy zburzyli ten znienawidzony symbol niewoli. Wtedy postanowio­no, że w tym miejscu powinien powstać pomnik wdzięczności za niepodległość.

Uroczystego poświęcenia tego pomnika dokonał kard. August Hlond w asyście biskupów, setek księży, posłów, senatorów, władz miasta i województwa poznańskiego oraz przedstawicieli różnych organizacji kościelnych. Powiedział on wtedy: „Oddajemy ten po­mnik uroczyście w straż i opiekę pokoleniom z wiarą, że będą wy­snuwały naukę i ojczyste motywy do czynów patriotycznych. W tej chwili cały naród skupia się koło Serca Jezusowego, koło Serca, któ­re jest źródłem i symbolem miłości. Niech ten pomnik będzie upo­mnieniem do jedności, upomnieniem do zgody i snucia tej myśli Bożej poprzez dzieje”. Na monumencie tym wyryto napisy: SACRA­TISSIMO CORDI - POLONIA RESTITUTA, oraz: BŁOGOSŁAW PANIE NASZEJ POLSKIEJ ZIEMI. Pomnik ten został zniszczony przez hitlerowców w październiku 1939 roku. Mówił o nim bł. Ste­fan Wyszyński: „Padł pomnik Wdzięczności w gruzy, a ze spiżu po­staci Chrystusa wydarto serce, wotum wdzięcznej Polski. Straszna jest wymowa tej zbrodni i jakże pouczająca. Wróg wiedział, co jest mocą narodu. Wiedział, że naród bez Serca żyć nie może. Wiedział, że serce narodu jest w Sercu Boga. Tu tkwi sens zbrodni. Zabić Pol­ski nie zdoła nikt, kto nie zabije w niej Ducha Bożego i kto nie wy­rwie z jej serca Serca Bożego”.

O powstaniu Pomnika Wdzięczności w 1932 roku zadecydowa­ło pokolenie Polaków, którzy wywalczyli niepodległość ojczyzny. Taką wybrali formę dziękczynienia za odzyskaną niepodległość na­szego kraju. W przedwojennej Polsce kult Serca Jezusowego cie­szył się ogromną popularnością. Temu nabożeństwu, którym żyła cała Polska, przypisywano pokonanie „trzech orłów”, czyli symbo­licznie państw zaborczych. Odzyskanie niepodległości po 123 la­tach niewoli i zrzucenie jarzma tej niewoli uważane było za cud wymodlony przez nabożeństwo do Bożego Serca. Pokolenie, które zrzuciło to jarzmo, postrzegane jest jako najwspanialsze pokolenie w całej historii Polski. To ono zdecydowało, by wotum wdzięcz­ności był pomnik ku czci Serca Pana Jezusa. Poświęcenie tego Po­mnika Wdzięczności było także okazją do przypomnienia całemu narodowi przez kard. Augusta Hlonda programu wypowiedziane­go w akcie poświęcenia narodu polskiego Bożemu Sercu w 1921 roku. Wyrażały to słowa: „Niech ten pomnik będzie upomnieniem do jedności, upomnieniem do zgody i snucia tej myśli Bożej po­przez dzieje”.

Tak jak nasi ojcowie w bardzo trudnych czasach szukali pomo­cy i ratunku w nabożeństwie do Najświętszego Serca Pana Jezusa, tak i my dzisiaj żyjący powinniśmy szukać pomocy i siły w Sercu Je­zusa. Papież Benedykt XVI często powtarzał słowa św. Augustyna: „Powróćmy do Serca”. Powrót do Serca Jezusa będzie umocnieniem jedności i przyjaźni z Chrystusem, wyrażającym się w większej mi­łości do Niego oraz wypełnianiu Jego woli. Będzie także usuwaniem zła moralnego z życia rodzinnego i społecznego. Serce Jezusa będzie nas uczyło wzajemnej miłości, pojednania i współpracy dla dobra wspólnego, których tak bardzo dzisiaj potrzebujemy. Ten powrót do serca będzie budowaniem cywilizacji miłości i urzeczywistnieniem Jego królestwa na ziemi oraz kształtowaniem nowych relacji opar­tych na sprawiedliwości i miłości. Będzie on realizacją aktu ślubo­wania z 1921 roku, ale także i tego z 2021 roku.

Polska staje dzisiaj przed nowymi wyzwaniami oraz pokusa­mi racjonalizmu i materializmu współczesnego świata. Jesteśmy świadkami odchodzenia od Boga, od przykazań Bożych, od życia duchem Ewangelii.

Tak wielu, szczególnie młodych, wypisuje się ze wspólnoty Ko­ścioła, dokonuje apostazji, przeciwstawia się miłości, jaką Bóg nam objawia w swoim Najświętszym Sercu.

Ten świat jest coraz częściej światem bez Boga i bez miłości. Trze­ba więc, kierując się naszym doświadczeniem wiary, powracać do Serca Bożego i ukazywać Je jako źródło życia i świętości oraz na­dzieję na lepsze jutro.

W okresie międzywojennym nabożeństwo do Serca Jezusowego było w Polsce bardzo popularne; można powiedzieć, że było ono najważniejsze w pobożności wiernych. Jaki był wkład księży sercanów w jego rozwój? Otóż w okresie międzywojennym (1928 rok) przybyliśmy do Krakowa i nastąpiło nasze osiedlenie na ziemiach polskich. To czas budowania fundamentów pod przyszłą prowin­cję. Na początku była to mała grupka księży, która nie miała jeszcze możliwości, by w znaczący sposób włączyć się w apostolstwo. Moż­na tylko stwierdzić, że pierwsi sercanie pochodzili z rodzin i para­fii, gdzie kwitnął kult Serca Pana Jezusa. Dlatego zdecydowali się wyjechać za granicę do nowicjatu i na studia, podejmowali wiel­kie ryzyko, by w przyszłości być apostołami Bożego Serca w Polsce. Warto przypomnieć, że mamy tylko jeden list o. Leona Jana Dehona do polskich kleryków z 1924 roku, gdzie pisze: „Polska czci Naj­świętsze Serce Jezusa. Założycie piękną Polską prowincję”. Została ona założona w 1947 roku.

4.   Poświęcenie Polski w 1951 roku

Polska trzykrotnie dokonywała aktu poświęcenia się Bożemu Sercu. Miało to miejsce w 1920 oraz 1921 roku. Ponownie uczynio­no to w 1951 roku w obliczu narastających prześladowań ze strony ówczesnych władz komunistycznych. Poświęcenie to było przygo­towywane przez trzy lata. W niedzielę 4 stycznia 1948 roku z am­bon polskich kościołów został odczytany list pasterski Episkopatu Polski O osobistym poświęceniu się Najświętszemu Sercu Jezusowe­mu oraz o Jego intronizacji w rodzinach. W liście tym biskupi pisali: „My, biskupi Wasi, postanowiliśmy wezwać naród nasz do uroczy­stego poświęcenia się Boskiemu Sercu Jezusa, które jest źródłem życia i świętości oraz zmartwychwstaniem naszym”. W liście tym zapowiedziano uroczyste poświęcenie narodu i Rzeczypospolitej Boskiemu Sercu Jezusa. I to poświęcenie miało stać się faktem hi­storycznym w dziejach narodu. Wstępem do tego aktu było odda­nie Polski Niepokalanemu Sercu Maryi wobec milionowej rzeszy wiernych na Jasnej Górze w 1948 roku.

W liście tym podkreślono, że oddanie się Sercu Jezusa stanowi niezawodny ratunek dla świata, a szczególnie dla Polski. Wprawdzie były to słowa całego Episkopatu, ale prymas August Hlond miał de­cydujący głos w sprawie powstania listu i jego treści. List ten, który przygotowywał cały naród polski na wielki akt poświęcenia się Sercu Zbawiciela, najlepiej charakteryzuje jego nauczanie o Sercu Jezusa. Do jego powstania przyczyniły się prywatne objawienia sługi Bo­żej Rozalii Celakówny. Przygotowania do tej uroczystości poświęce­nia ojczyzny trwały trzy lata. Były one czasem odrodzenia i powrotu do Boga. „Dlatego zwracamy się z tym orędziem naszym do wszyst­kich pasterskiej pieczy naszej powierzonych kapłanów i wiernych, byście zrozumieli doniosłość i wielkość aktu, do którego was pobu­dzić chcemy. Poświęcenie Sercu Zbawiciela nie może być oczywiście jakąś przemijającą zewnętrzną tylko uroczystością, którą się przeży­wa wśród napięcia uczuć religijnych, a potem puszcza się w niepa­mięć. Nie, musi to być początek nowego życia, życia z Chrystusem i w Chrystusie. Błagalna prośba, z którą się zwracamy do Serca Bo­skiego Mistrza: «Uczyń serca nasze według Serca Twego», niech bę­dzie w tym roku codzienną z głębi duszy płynącą modlitwą”.

List ten zwraca najpierw uwagę na osobiste oddanie się Sercu Je­zusowemu. Najpierw należy odnowić swoje serce. Wszelkie refor­my trzeba zaczynać od siebie, „wyłamać się z niewoli zła, zepsucia, nienawiści, nieuczciwości, z kajdan siedmiu grzechów głównych: z pychy, chciwości, cielesności, opilstwa, gniewu, lenistwa - i od­nowić siebie w Chrystusie”. Tej pracy wewnętrznej nad przemianą swego osobistego życia przez osobiste oddanie się Bożemu Sercu przeznaczony był cały 1948 rok: „Kto sam siebie poświęca Sercu Zbawiciela, ten uznaje Jego panowanie nad sobą, postanawia żyć według Jego przykazań, by miłością płacić Mu za Miłość, wierno­ścią wynagradzać Mu za krzywdy, których Pan nasz tyle doznaje od niewdzięcznego świata. Toteż ta przez samego Chrystusa odnowio­na praktyka jest jednym z najskuteczniejszych środków dźwignięcia się, czy to z grzechu, czy ze złych nałogów i postępowania naprzód na drodze uświęcenia”.

Następnym etapem przygotowania się do oddania ojczyzny Boże­mu Sercu były lata 1949-1950. Celem tego etapu była odnowa rodziny: „Potem w Chrystusie odnowić rodzinę polską, swoją rodzinę przede wszystkim. Wynieść za próg z domu to, co by się Panu naszemu nie podobało, iżby On mógł być gościem i przyjacielem ukochanym, jak gdyby członkiem i głową rodziny. A z rodzinami i przez rodzinę odno­wią się w Chrystusie parafie i ojczyzna. (.) Drugi akt w naszym od­daniu się Najświętszemu Sercu - poświęcenie Mu rodzin katolickich. Gdzie rodziny są religijne, moralnie zdrowe, tam nie potrzeba się lę­kać o przyszłość narodu. Dom, w którym czczą, powtarzamy: czczą naprawdę, na każdy dzień, najsłodsze Serce, staje się jego świątynią. Praktyka poświęcenia rodzin, zwana również intronizacją Serca Jezu­sowego w rodzinach, znana jest w naszym kraju. Pragniemy gorąco, aby zwłaszcza w tym roku nie było żadnej szczerze katolickiej rodzi­ny, żadnego stowarzyszenia czy zakładu katolickiego, które by się nie poświęciły Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Niechaj ono zapanuje we wszystkich domach i zespołach polskich, a dusze ich mieszkańców niech uświęci i przemieni na wzór Serca swego”.

Na dzień poświęcenia ojczyzny wybrano 28 października 1951 roku - uroczystość Chrystusa Króla. Ceremonię poprzedził tydzień modlitw do Serca Jezusowego. Poświęcenie miało miejsce równo­cześnie we wszystkich zakątkach Polski: w katedrach, w kościołach parafialnych i zakonnych. Tego aktu dokonał cały naród na czele z prymasem Polski bł. Stefanem Wyszyńskim i całym Episkopatem: „Nasz akt poświęcenia będzie tedy najpierw wielkim publicznym wyznaniem wiary, że Jezus Chrystus jest dla nas nie tylko rzeczywi­stą, historyczną postacią, ale prawdziwym Bogiem, Odkupicielem i Królem całej ludzkości. Przez uroczyste poświęcenie narodu, wy­rażamy niezłomną wolę, by wszystkie dziedziny życia naszego były urządzone według zasad Jezusa Chrystusa. Chcemy wiarą Chrystu­sową w całej pełni żyć, Kościoła świętego bronić, całe życie osobiste, rodzinne i narodowe kształtować według zasad Ewangelii”.

5.   Inne ważne wydarzenia XX wieku

Do takich ważnych wydarzeń należy jubileusz 200. rocznicy ustanowienia liturgicznego święta Najświętszego Serca Jezusowe­go przeżywany w 1965 roku. Święto to zostało ustanowione przez papieża Klemensa XIII w 1765 roku. Z tej okazji zorganizowano wielką uroczystość w Bolonii we Włoszech, na którą został za­proszony przez kard. Giacomo Lercaro prymas Polski bł. Stefan Wyszyński. W czasie tych uroczystości nasz prymas podkreślił wkład, jaki w ustanowienie tego święta wniósł Episkopat Polski, który w Memoriale wysłanym do Klemensa XIII przedstawił racje teologiczne i historyczne przemawiające za tym świętem. Pismo wystosowane wówczas do Stolicy Apostolskiej było całościowym traktatem teologicznym, który odegrał ważną rolę w pracach rzymskiej kongregacji i przyczynił się do udzielenia przez papie­ża pozytywnej odpowiedzi na skierowaną prośbę. Ten Memoriał był wyrazem wiary i pobożności polskiego Kościoła, który odda­wał cześć Bożemu Sercu jeszcze przed objawieniami św. Małgo­rzaty Marii Alacoque.

Z okazji tego jubileuszu bł. Stefan Wyszyński wydał specjalny obszerny list pasterski w 1965 roku do wiernych w jego archidie­cezjach. Przypomniał w nim teologię Bożego Serca oraz rolę jego kultu w życiu Kościoła i każdego chrześcijanina. Według błogo­sławionego prymasa kult Serca Jezusowego rozprzestrzenił się po całym świecie i zakorzenił tak głęboko, że nie można go oddzie­lić od chrześcijańskiej pobożności i życia religijnego. W tym liście nie tylko odwoływał się do historii kultu Bożego Serca, lecz uka­zał jego aktualność i potrzebę w naszych czasach. Jest on potrzeb­ny, aby kształtować nowe i otwarte serca na wzór Serca Chrystusa, i by w ten sposób budować cywilizację miłości. „Serce Jezusa wszystkich ze sobą jedna, miłośnie jednoczy. Niech więc wszy­scy pracują nad tym, aby nie było wśród nas niezgody, swarów czy podziału serc. Przeciwnie, niech wszędzie panuje prawdziwa jed­ność, zgoda, wzajemne przebaczenie i ta święta, ofiarna dobroć, której uczył nas własnym przykładem ukochany Zbawiciel”.

Z okazji tego jubileuszu kard. Karol Wojtyła wydał także list pasterski do wiernych archidiecezji krakowskiej, przypominający najważniejsze dane historyczne i teologiczne dotyczące tego kultu. W swym liście pasterskim przypomniał rolę Krakowa dla rozwoju kultu Bożego Serca na naszych ziemiach. To w Krakowie bowiem 16 czerwca 1875 roku zgromadzili się biskupi polscy ze wszyst­kich trzech zaborów, by poświęcić Polskę Bożemu Sercu. Miało to miejsce na krakowskim rynku po Mszy Świętej odprawionej w kościele Sióstr Wizytek. Przypomniał w nim, że „Nabożeństwo to posiada wpływ wybitnie uszlachetniający na poszczególne du­sze. «Serce Jezusa, źródło życia i świętości» - wołamy w litanii - prosząc, by dopomagało to Serce do «wzmocnienia wewnętrz­nego człowieka» (Ef 3,16) w każdym z nas. Dlatego też tak szeroko rozpowszechniła się praktyka poświęcenia Najświętszemu Sercu - poświęcenia osobistego, poświęcenia rodzin, a także całych spo­łeczności: parafii, diecezji, narodów. W ten sposób Serce Jezusa nieustannie pracuje nad sercami naszymi”.

Poświęcenie Polski w 1951 roku - po zakończeniu drugiej woj­ny światowej, w obliczu przemian ustrojowych, ekonomicznych, politycznych zachodzących w Polsce - było zawierzeniem losów naszej ojczyzny Bożemu Sercu. Zagrożona bowiem została na­sza chrześcijańska tożsamość narodowa oraz przyszłość Kościoła. W 1976 roku - w 25-lecie tego poświęcenia - nasi biskupi ponow­nie wezwali naród do ponowienia tego aktu oddania. W wyda­nym liście pasterskim przypomnieli, czym było to poświęcenie w 1951 roku. Uzasadniali potrzebę ponowienia tego oddania się Sercu Chrystusa, tym bardziej, że „walka między wiarą i niewiarą, między wiernością dla Boga i Jego przykazań a porzuceniem Go i Jego Ewangelii, trwa w dalszym ciągu. Zmieniły się nieco metody tej walki, ale istota pozostała ta sama”. W liście tym biskupi zachę­cają do znanej praktyki codziennego ofiarowania siebie i całego dnia Boskiemu Sercu, jako przypomnienie zobowiązań chrztu świętego. Ta praktyka staje się świętym zwyczajem czcicieli Ser­ca Zbawiciela. Podkreślają znaczenie comiesięcznej Mszy Świętej i Komunii Świętej w każdy pierwszy piątek miesiąca. Ta praktyka, jeśli jest dobrze przeżywana, przyczynia się do pogłębienia życia duchowego i odnowy poszczególnych osób i rodzin.

6.   Odnowienie poświęcenia narodu polskiego w 2021 roku

Uroczystość odnowienia poświęcenia narodu polskiego Naj­świętszemu Sercu Pana Jezusa miała miejsce w bazylice Najświęt­szego Serca Pana Jezusa w Krakowie 11 czerwca 2021 roku. Był to uroczysty akt ponownego zawierzenia dokonany w samą uroczy­stość Najświętszego Serca Jezusowego, gdy liturgia Kościoła zachę­cała nas, abyśmy patrzyli na Tego, którego Serce zostało otwarte na Kalwarii włócznią żołnierza. Dokonało się w tej świątyni, o któ­rej na dzień jej konsekracji w 1921 roku napisał generał jezuitów Włodzimierz Ledóchowski: „Niech ta nowa świątynia stanie się ogniskiem drogocennych łask dla całej Polski, niech płynie z niej nieustanny hymn chwały i dziękczynienia Boskiemu Sercu - niech będzie dla nas symbolem jedności i łączności w pracy nad szerze­niem królestwa Bożego na ziemi”.

Dobrze wiemy, czym było nabożeństwo do Bożego Serca w na­szej ojczyźnie i ile przynosiło ono błogosławionych owoców w życiu poszczególnych osób, rodzin czy parafii; ile wnosiło dobra w nasze życie osobiste i społeczne. Gdy gromadziły się czarne chmury nad ojczyzną czy Kościołem, pasterze Kościoła szukali pomocy w Sercu Jezusa. W obecnej trudnej sytuacji pandemii oraz wielkich podzia­łów w naszym społeczeństwie uciekamy się do Serca Jezusowego, które jest hojne dla wszystkich, którzy Je wzywają.

Uroczystości, która miała miejsce w Krakowie, przewodniczył abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, który dokonał także ponowienia Aktu i zawierzenia Kościo­ła i Ojczyzny Bożemu Sercu. „Powierzamy Ci całe nasze życie oso­biste, rodzinne i społeczne, które pragniemy oprzeć na trwałych zasadach Ewangelii. Podobnie jak przed stu laty, w pokorze poświę­camy się Twojemu Najświętszemu Sercu, oddając naszą Ojczyznę w Twoje władanie (...). Jezu, uczyń nasze serca na wzór Serca Twe­go, abyśmy umieli tracić życie w służbie najbardziej potrzebującym, najsłabszym i bezbronnym. W tym trudnym czasie pandemii po­prowadź nas ku chorym i starszym oraz tym, którzy opłakują swo­ich zmarłych. Otwórz nasze serca na tych, którzy zostali boleśnie zranieni we wspólnocie Kościoła, aby dzięki Twojej łasce ich rany zagoiły się i aby ponownie zaznali pokoju”.

Ojciec Jarosław Paszyński SJ, prowincjał Polski Południowej To­warzystwa Jezusowego, zwrócił uwagę w homilii Mszy Świętej na to, że „Serce Jezusa jest sercem Kościoła. Kult Najświętszego Serca Pana Jezusa uwydatnia to, co jest sercem Kościoła - miłość Boga do nas i naszą odpowiedź na tę miłość na wzór miłości Jezusa. Św. Jan Paweł II nazywał to cywilizacją Serca Chrystusa, cywilizacją mi­łości”. Dodał, że w budowaniu tej cywilizacji pomocny może być program duchowej formacji zawierający trzy rzeczy: adorację, ko­munię i zadośćuczynienie.

W uroczystej Eucharystii sprawowanej w tej bazylice oraz w za­wierzeniu Polski Bożemu Sercu wzięli udział wszyscy biskupi polscy przebywający na 389. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, które odbywało się w dniach od 11 do 12 czerwca 2021 roku na terenie archidiecezji krakowskiej.

7.   Księża Sercanie

Wśród wielu inicjatyw apostolsko-duszpasterskich naszej Pol­skiej Prowincji w tym okresie, dotyczących kultu Serca Pana Jezu­sa, należy na pierwszym miejscu wymienić misje Serca Jezusowego, czyli misje intronizacyjne. W czasie ich trwania następuje poświę­cenie rodzin Sercu Jezusa połączone z intronizacją Jego obrazu w domu, który Mu się ofiarował. Intronizacja dokonuje się w cza­sie misji parafialnych według ustalonego rytuału. Misje Serca Je­zusowego zostały zapoczątkowane w Polsce w diecezji gorzowskiej w 1962 roku. Rozpoczęli je misjonarze ludowi z obu prowincji je­zuickich. W 1963 roku zaangażowali się w nie księża sercanie. Po­czątkowo pracowali razem z jezuitami, ale po kilku latach nasi księża prowadzili je samodzielnie. Tymi misjami objęte zostały prawie wszystkie polskie diecezje. Misje i rekolekcje intronizacyjne nadal są przeprowadzane przez naszych współbraci. Polska Pro­wincja była znana z ich głoszenia. Należy wyrazić tu uznanie wobec wszystkich misjonarzy, którzy zaraz po zakończeniu wojny głosili oraz nadal głoszą rekolekcje i misje.

Apostolska praca prowincji nie zamykała się tylko w pracy mi­syjnej. Należy tu podkreślić różne formy głoszenia miłości Bożego Serca przez współbraci w pracy parafialnej, dydaktyczno-formacyjnej, także przez środki masowego przekazu. Dzięki przemianom politycznym i odzyskanej wolności nasza prowincja rozpoczęła wydawanie od 1990 roku kwartalnika „Czas Serca”, poświęconego duchowości Serca Jezusowego. Również wtedy powstało wydaw­nictwo DEHON, które wydało wiele cennych pozycji książko­wych dotyczących duchowości i nabożeństwa do Serca Pana Jezusa. Współpracowało ono z Sercańskim Ośrodkiem Krzewienia Kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa, założonym przez ks. Jerzego Weł­nę SCJ, i wydało wiele pozycji, zwłaszcza w okresie przeżywanego jubileuszu 250-lecia ustanowienia święta Serca Jezusowego. Nale­ży tu także wymienić Radio Profeto, a także Duszpasterstwo Przed­siębiorców i Pracodawców TALENT. Obie te organizacje starają się pracować w duchu o. Leona Jana Dehona i szerzyć duchowość Bo­żego Serca.

Należy tu także wymienić Sercańską Wspólnotę Świeckich. „Jest ona ruchem apostolskim osób świeckich, które uczestnicząc w du­chowości i misji Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezu­sowego (księża sercanie), pragną aktywnie włączyć się w dzieło budowania Królestwa Serca Jezusowego w świecie” (Statut SWŚ n. 1). Wspólnota ta ma cel duchowy i apostolski. Celem ducho­wym jest stałe pogłębianie życia chrześcijańskiego w wymiarze osobistym i wspólnotowym zgodnie z charyzmatem Zgromadze­nia. Natomiast celem apostolskim jest czynny udział w apostolskich dziełach Kościoła i Zgromadzenia.

Cała ojczyzna z radością przeżywała w 2021 roku uroczysty akt ponowienia poświęcenia Bożemu Sercu. Akt ten jest odpowiedzią na aktualne wyzwania, przed którymi stoi Kościół w Polsce. Stano­wi on także zobowiązanie i program pracy duszpasterskiej na naj­bliższe lata.

W tym samym dniu 11 czerwca 2021 roku, kiedy został pono­wiony akt poświęcenia w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezu­sa w Krakowie, przedstawiciele sercanów - zebrani bardzo licznie w Stadnikach - dokonali poświęcenia naszej prowincji. Ten uro­czysty i bardzo ważny akt poświęcenia jest dla polskich sercanów programem na nadchodzące lata, który winniśmy realizować w na­szym życiu osobistym i wspólnotowym.

W duchu tej realizacji zrodził się w Prowincji Polskiej najnow­szy pomysł i inicjatywa, a mianowicie - Sercańskie Centrum Du­chowości, które rozpowszechnia ideę kultu Serca Bożego poprzez rozsyłanie materiałów duszpasterskich i homiletycznych na każ­dy pierwszy piątek miesiąca. Co roku organizuje także tematyczne sympozjum naukowe przybliżające tematykę Najświętszego Serca Jezusowego.